Cây chó đẻ và những công dụng chữa bệnh không thể bỏ qua

Cây chó đẻ xuất hiện rất nhiều tại vùng quê Việt Nam. Chúng được biết đến với rất nhiều công dụng chữa bệnh. Tuy nhiên, cây chó đẻ là gì và cách sử dụng như thế nào thì không phải ai cũng biết. Chúng tôi xin gửi tới các bạn những thông tin cần thiết về loại thảo dược này trong bài viết dưới đây.

Khái niệm

Cây chó đẻ hay còn gọi là diệp hạ châu là loại cây thường xuất hiện tại vùng đồng bằng nước ta. Chúng có tên khoa học là Phyllanthus urinaria L, thuộc họ thầu dầu Euphorbiaceae. Chúng có thể mọc tất cả mọi nơi trừ những vùng đất ngập nước hay nhiều bùn lầy. Bạn có thể dễ dàng tìm thấy chúng tại các bờ ruộng hay vùng đất pha cát.

Sở dĩ loại thuốc này có tên là cây chó đẻ bởi người ta thấy rằng sau mỗi lần sinh con, chó mẹ thường tìm loại cây này để ăn. Chúng có tác dụng giúp chó mẹ nhanh lành vết thương sau sinh. Bên cạnh đó, vì cấu tạo đặc biệt quả mọc dưới lá nên cây còn có tên gọi là diệp hạ châu hay trân châu thảo.

Phân loại

Cây chó đẻ thường có chiều dài từ 30 cm tới 60 cm. Thân cây thẳng, trơn nhẵn, có nhiều nhánh từ dưới gốc tới tận ngọn. Lá của loài cây này mọc so le nhau, mặt trên có màu xanh, mặt dưới có màu xám nhạt.

Hoa của cây chó đẻ thường ra vào tháng 4 tới tháng 6. Hoa thường có cuống ngắn và mọc ở kẽ lá. Vào tháng 7, hoa sẽ kết quả. Quả có hình cầu, nằm ở dưới lá được lá che chở và bảo vệ.

Tùy vào tính chất của đất cũng như khí hậu của vùng miền mà  loài cây này sẽ có màu sắc và hình dáng khác nhau. Tuy nhiên, nhìn chung cây được phân làm hai loại chính là loại thân xanh và loại thân đỏ.

Hiện nay, với dược tính mạnh, có thể chữa được nhiều loại bệnh nên cây thân xanh được trồng khá phổ biến. Khi nhắc về cây chó đẻ, người ta thường muốn nói về loại cây thân xanh này nhiều hơn.

Ngoài ra, cây chó đẻ còn có một loại nữa với hình thái màu xanh đậm, khoảng cách giữa các cánh lá rời rạc, phiến lá mỏng, hẹp và nhọn hơn hai loại kia. Loại cây này không có dược tính, không thể dùng làm thuốc. Nó có cấu tạo khá giống với hai loại cây chó đẻ kia. Chính vì vậy, cần chú ý trong khâu lựa chọn loại dược liệu này nhằm tránh gặp phải sự nhầm lẫn.

Thành phần thuộc tính

Loài cây này là một vị thuốc rất tốt đối với sức khỏe. Nó có nhiều tác dụng như giải độc, mát gan, chữa bệnh viêm gan B,… Mỗi loại cây chó đẻ sẽ có những thành phần thuộc tính khác nhau. Loại cây thân xanh sẽ có dược tính mạnh hơn cây thân đỏ.

Cây chó đẻ thân xanh

Cây chó đẻ thân xanh hay còn gọi là diệp hạ châu đắng thân có màu xanh, nhánh cây thưa và ít, cành ngắn. Lá của cây có màu xanh nhạt, bề mặt mỏng hơn cây thân đỏ. Diệp hạ châu đắng đúng như tên gọi: chúng có vị đắng, dược tính mạnh nên có thể chữa trị được nhiều bệnh. 

Cây chó đẻ thân đỏ

Khác với cây thân xanh, cây chó đẻ thân đỏ có thân màu đỏ sẫm. Màu đỏ thường nhạt dần từ gốc cành tới ngọn. Cây có sự phân cành nhiều, lá dài và dày. Khi bỏ vào miệng nhai sẽ cảm nhận được vị ngọt nên cây còn có tên gọi là diệp hạ châu ngọt. 

Diệp hạ châu ngọt jđược sử dụng phổ biến trong các bài thuốc dân gian. Một phần bởi sự sinh sôi mạnh mẽ của cây chó đẻ trong tự nhiên. Tuy nhiên, cây diệp hạ châu ngọt không được trồng đại trà như cây diệp hạ châu đắng.

Tác dụng

Cây chó đẻ được biết đến với rất nhiều công dụng khác nhau như giải độc, thanh nhiệt, làm mát gan hay chữa trị mụn nhọt,… Trải qua quá trình nghiên cứu khoa học,  loài cây này còn có vai trò vô cùng quan trọng trong việc điều trị các căn bệnh liên quan tới gan, viêm gan B, tiểu đường, phụ khoa,…

Điều trị bệnh tiểu đường

Đối với bệnh tiểu đường, loại dược liệu này có tác dụng giúp giảm lượng đường trong máu của người bệnh. Sau khi sử dụng trong một thời gian ngắn, chỉ số đường huyết của các bệnh nhân sẽ giảm mạnh.

Cây diệp hạ châu chữa bệnh viêm gan

Theo nghiên cứu của một số nước tiên tiến như Ấn Độ hay Nhật Bản, trong cây diệp hạ châu có chứa các chất như phyllanthin, triacontanol và hypophyllanthin. Đây đều là những chất có tác dụng rất tốt cho việc điều trị các bệnh như viêm gan B, gan nhiễm mỡ,…

Diệp hạ châu có khả năng giúp hạ men gan, làm ức chế sự phát triển của các loại virus viêm gan và hỗ trợ bảo vệ gan một cách tốt nhất. Chính vì vậy, loài cây này rất được ưu tiên sử dụng trong việc điều chế thuốc chữa trị các bệnh liên quan về gan.

Một trong những công trình nghiên cứu đã thành công phải nhắc tới đó chính là công trình khoa học của nhóm nghiên cứu do bác sỹ Lê Võ Định Tường làm nhóm trưởng. Chế phẩm Hepamarin được bào chế từ Phyllanthus amarus đã được ra đời.

Diệp hạ châu giúp giảm đau hiệu quả

Bên cạnh những tác dụng chữa bệnh, diệp hạ châu còn được nghiên cứu trong việc chế tạo làm thuốc giảm đau. Ngoài ra, nó còn có một số tác dụng khác như giúp ăn ngon, kích thích quá trình tiêu hóa, lợi tiểu, chữa trị bệnh đau dạ dày,…

Lưu ý khi sử dụng

Những tác dụng tích cực mà cây chó đẻ mang lại trong quá trình chữa bệnh là một điều không thể phủ nhận. Tuy nhiên, sử dụng loại dược liệu này như thế nào là hợp lý và an toàn cũng là một vấn đề mà chúng ta không nên bỏ qua.

Làm tăng nguy cơ gây xơ gan

Bên cạnh công dụng chữa trị các bệnh về gan, cây chó đẻ cũng có thể gây nên bệnh xơ gan khi sử dụng quá nhiều. Chỉ nên sử dụng cây diệp hạ châu khi mắc các bệnh liên quan đến gan như viêm gan, gan nhiễm mỡ, viêm gan B,… và cần sử dụng theo đúng liệu trình.

Gây ra bệnh vô sinh

Loài cây này giúp giải nhiệt, nếu sử dụng nhiều sẽ dễ dẫn đến tăng tính hàn trong người, ảnh hưởng nghiêm trọng tới quá trình thụ thai. Chính vì vậy, nó có thể tăng nguy cơ gây vô sinh.

Lưu ý trong việc lựa chọn cây chó đẻ làm nguyên liệu thuốc

Cây chó đẻ có rất nhiều trong tự nhiên. Tuy nhiên, chính điều này gây nên việc rất dễ nhầm lẫn giữa các loại cây có dược tính và không có dược tính. Hơn nữa, việc lựa chọn được địa chỉ cung cấp cây chó đẻ uy tín, có nguồn gốc rõ ràng sẽ tăng được sự an toàn và chất lượng của thuốc.

Trước khi sử dụng cây chó đẻ làm thuốc, bạn cũng nên tuân thủ những yêu cầu mà bác sĩ đề ra. Tránh việc sử dụng quá liều lượng sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe của bản thân.

Tác động xấu tới sức khỏe khi sử dụng quá liều

Đối với người có sức khỏe bình thường, nếu uống nước được sắc từ loài cây này quá nhiều sẽ khiến hồng cầu bị phá hủy dẫn đến băng huyết, suy giảm hệ miễn dịch trong cơ thể và gây nên những ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe.

Như vậy, những thông tin quan trọng về cây chó đẻ đã được chúng tôi tổng hợp trong bài viết trên đây. Hy vọng rằng, bạn đã có cho mình được những thông tin hữu ích. Tuy nhiên, nếu muốn sử dụng loại dược liệu này một cách hiệu quả, bạn vẫn nên tham khảo những lời tư vấn của các bác sỹ chuyên môn, tránh gặp phải những điều đáng tiếc.