Hải sâm – Sự bổ trợ toàn diện từ biển cả dành cho con người

Hải sâm – loài hải sản được ví như “nhân sâm của biển cả”- từ lâu đã được biết đến như một nguồn dinh dưỡng hàm lượng cao. Bên cạnh đó, loài này cũng được xem như một vị thuốc đông y hiệu nghiệm đối với nhiều chứng bệnh. Vậy hải sâm là động vật gì và những đặc trưng của nó ra sao? Cùng tìm câu trả lời thông qua bài viết dưới đây. 

1. Khái niệm

Hải sâm– gọi theo ngôn ngữ Anh quốc là dưa biển (Sea cucumber)- ở Pháp tồn tại dưới cái tên cá mai biển (Beche de mer)- Nhật Bản gọi chúng là Namako… Người Hán gọi loài động vật này là hải thử hoặc sa tốn. 

Ở Việt Nam, hải sâm xuất hiện với đặc danh là sâm biển, đồn độp hoặc đỉa biển. Đây là tên gọi tổng quát cho nhóm động vật biển thuộc lớp Holothuroidea, theo tên khoa học là Stichopus japonicus selenka. 

Chúng là loài động vật thân mềm nhũn, chiều dài trung bình khoảng 20cm, da có lông bao phủ, sần sùi. Nơi cư trú đặt tại các thảm san hô chết hoặc đáy cát dưới biển, độ sâu thường thấy từ 2 – 5m.

Đỉa biển có nguồn thức ăn ưa thích là xác chết của các động vật biển, được ví như là vệ sinh viên miền nước mặn. Một trong những cách thức loài này bắt mồi là ẩn mình trong sóng và bắt những loài động vật trôi tự do thông qua bộ phận xúc tu. Hiện nay, chúng được nuôi với số lượng lớn cạnh các trang trại nuôi cá nước biển của con người. 

2. Phân loại

Tính đến nay, trên thế giới tồn tại khoảng 1250 loài Đỉa biển và được xếp vào 3 nhóm chính:

• Loại có gai, có tên gọi là Hải sâm gai hay Thích sâm
• Loại không có gai, được đặt tên là Quang Sâm
• Loại lớn và có gai là loài Hải nam tử

Ở Việt Nam, ngày nay tồn tại khoảng 50 loài sinh sống. Hầu hết trong đó đều hàm chứa nguồn giá trị dinh dưỡng cao như: Hải sâm trắng, đen, đỏ,… Chúng đều là những loài đang bị hạn chế về số lượng bán, hiếm khi được giao thương rộng rãi nhưng thường được bán với giá cao cho các thương lái từ nước ngoài.

3. Thành phần thuộc tính

Theo sách Đông y, Hải sâm biển có tính mặn, tính ấm có khả năng cường bổ thận, tráng dương. Xét theo y học hiện đại, trong thành phần Đỉa biển có chứa tới 55% đạm và 2% chất béo. Thành phần đạm của loài này chứa nhiều axit amin như: glycin, arginine, alanine, tauri. Hơn nữa, một con Đỉa biển hàm chứa rất nhiều khoáng chất vi lượng như: Sắt, đồng, kẽm, … nhiều gần như gấp đôi so với các loại Hải sản khác.

Trong Đỉa biển, người ta còn tìm thấy nhiều vitamin như vitamin C, vitamin B1, B2, B12… lẫn hàm lượng testosterone và progesterone rất cao. 

Đỉa biển có những hoạt chất mang tính sinh học: lectin, saponin glucoside, có khả năng kích thích sự hưng phấn thần kinh, giảm mệt mỏi, tăng cường thể chất và ức chế tế bào ung thư. 

4. Tác dụng

Hải sâm có những tác động tích cực đến sức khỏe con người, đặc biệt nếu đối tượng là nam giới. Chất Arginine trong thành phần Đỉa biển là một nhân tố thiết yếu cho quá trình hình thành tinh trùng, giúp tinh binh tích cực hoạt động. Chính bởi điều này, Arginine gần như quyết định tới khả năng duy trì chức năng sinh sản của nam giới. 

Đỉa biển là một trong những nguồn cung cấp Arginine thiết thực. Hơn thế nữa, loài này có chứa nhiều phốt pho, kẽm, selen,… là những chất hỗ trợ tăng cường sinh lực phái mạnh. Tới đây, câu trả lời cho tác dụng của Đỉa biển chính là: 

• Tăng cường bổ thận điền tinh. Có cải thiện tốt đối với những trường hợp liệt dương, tiểu đêm…
• Hỗ trợ bổ ích cường tráng, nhất là những tường hợp hư tổn đến tinh tuyến.
• Giúp tư âm, nhuận tràng cho những người mắc chứng táo bón, tiểu đường.
• Bổ sung tính huyết, tác dụng tích cực đối với người bị thiếu máu.
• Ngăn ngừa và điều trị bệnh xơ vữa động mạnh. Tăng tính ổn định cho huyết áp, giảm khả năng mắc các bệnh về tim.

Bên cạnh đó, loài hải sâm đỏ theo nghiên cứu rất tốt đối với phụ nữ. Chúng được ví như thần dược của sắc đẹp vì chứa tới hơn 60% collagen- là những nhân tố tăng thời gian sinh trưởng của tế bào, giảm cường độ lão hóa. Hàm lượng testosterol chứa trong Đỉa biển cũng có thể tác động và điều hòa nội tiết tố nữ, hỗ trợ sức khỏe cho chị em. 

5. Lưu ý khi sử dụng

5.1. Không ăn trái cây sau khi dùng Đỉa biển

Đỉa biển vốn là một loại thực phẩm giàu dinh dưỡng, hàm lượng Protein chứa trong chúng rất cao. Tuy vậy, protein được phát hiện xung khắc với Acid tannic. Do đó nếu như bạn dùng trái cây ngay sau khi ăn hải sâm sẽ rất dễ xuất hiện các triệu chứng chướng bụng, đau bụng, tiêu chảy..

Trong các loại trái cây như nho, lựu,… có chứa thành phần acid tannic, tạo ra những yếu tố tác động khiến hệ tiêu hóa bị đình trệ. Do vậy mà sau khi ăn loài hải sản này xong, bạn nên đợi một khoảng thời gian tầm 3-4 tiếng sau mới sử dụng tiếp những loại trái cây khác.

5.2. Không uống trà sau khi dùng Đỉa biển

Cũng giống như lý do trên, sau khi ăn Đỉa biển không nên dùng trà ngay lập tức. Bởi vì trong thành phần trà cũng chứa rất nhiều acid tannic.

5.3. Người mắc bệnh kỵ, viêm đại tràng cấp tính, hoạt tính không nên dùng Đỉa biển

Đỉa biển là nguồn giá trị dinh dưỡng rất cao, giàu chất đạm, nhiều axít  amin, vitamin và các nguyên tố vi lượng, tuy nhiên hàm lượng cholesterol khá thấp. 

Đây là loại thực phẩm có tác dụng tốt cho những rất tốt cho những người bị cao huyết áp, vữa xơ động mạch, ung thư,… Nhưng cũng chính bởi lí do như vậy, những người mắc bệnh kỵ, viêm đại tràng cấp tính, hoạt tính không được khuyến khích sử dụng.

5.4. Đỉa biển xung kỵ với giấm hay cam thảo

Trong quá trình đun nấu, nếu như cho thêm giấm vào sẽ khiến protein kết tủa, làm giảm khẩu vị. Món ăn lúc này sẽ trở nên kém vị, không bắt miệng. Ngoài ra, địa biển cũng rất kị cam thảo. Nếu bạn đang sử dụng thuốc có cam thảo thì không nên dùng cùng địa biển. 

5.5. Một số phương thuốc dùng tới Đỉa biển 

• Trị chứng đái tháo đường: dùng một lượng 2 con hải sâm, 1 quả trứng gà cùng với 1 cái tụy lợ. Cho tất cả nguyên liệu vào bát hấp chín,  ăn mỗi ngày 1 lần, sử dụng liên tục trong 5 – 7 ngày.
• Chữa chứng huyết áp cao (có tác dụng với cả xơ vữa động mạch): sử dụng 50g hải sâm, sau đó cho vào nồi hầm nhừ. Chế thêm đường phèn rồi ăn hết trong một ngày. Dùng liên tiếp trong 7 ngày liền.
• Chữa chứng đau lưng và suy giảm trí nhớ: sử dụng 30g hải sâm, 60g xương sống của heo, hạch đào còn nhân khoảng tầm 15g. Cho tất cả vào nồi hầm nhừ, nêm nếm gia vị sao cho đủ vừa miệng. Ăn với liều lượng mỗi ngày 1 lần, dùng liên tục trong 5 ngày.
• Trị dương nuy (liệt dương): dùng khoảng 20g hải sâm, 100g thịt dê, hầm chung với nhau đến khi nhừ, thêm gia vị sao cho vừa miệng rồi ăn 1 lần trong ngày. Cần ăn 5 – 7 ngày.
• Chữa chứng thiếu máu: dùng một lượng hải sâm và đại táo như nhau, sấy khô rồi tán ra bột. Uống mỗi ngày 2 lần, mỗi lần dùng 9g chiêu trong bình nước ấm. Một cách khác là lấy 1 con hải sâm đem hầm với mộc nhĩ, uống kết hợp với nước pha đường phèn.

• Trị trĩ xuất huyết: dùng một lượng hải sâm vừa đủ đem đốt theo cách tồn tính, tán nhuyễn thành bột. Mỗi lần sử dụng, lấy khoảng 1,5g hòa tan trong 6g nước sôi. Dùng 3 lần mỗi ngày. Uống liên tục từ 5 – 7 ngày.
• Táo bón do âm hư: Sử dụng 30g hải sâm, 120g đại tràng heo, 15g mộc nhĩ đen. Cho tất cả nguyên liệu vào nồi hầm nhừ, dùng mỗi ngày 1 lần, liên tiếp trong nhiều ngày.

Hải sâm là loài hải sản quý, có công dụng đặc trị hữu hiệu đối với nhiều chứng bệnh cũng như hàm chứa lượng dinh dưỡng rất cao. Với những thông tin trên đây, hi vọng độc giả đã có một cái nhìn tương đối tổng quát về loài động vật biển quý giá này.