Phúc bồn tử – Loại quả vua xứng danh hàng đầu trong giới trái cây

Phúc bồn tử được ví như vua của các loại quả. Trong giới trái cây, khó có thức quả nào bì kịp công dụng thiết thực của loại quả này trong đời sống con người. Vượt ra ngoài phạm vi hương vị hay hàm lượng dinh dưỡng, phúc bồn tử tham dự vào nhiều bài thuốc và sớm trở thành yếu tố khó có thể thiếu. Đặc trưng của chúng là gì và vì lý do cho sự thần kỳ của chúng là gì? Câu trả lời nằm trong bài viết dưới đây.

1. Khái niệm

Phúc bồn tử tồn tại dưới nhiều tên gọi khác nhau: Quả mâm xôi, Đùm đũm hay Đùm hương. Tất cả đều để chỉ tới một loại quả mọc hoang vô số nơi núi rừng, thường là ven rìa hoặc ở những nơi đã được phát quang. Khoa học đặt tên cho chúng là  Rubus cochinchinenis Tratt, xếp vào nhóm cây họ Rosaceae. 

2. Phân loại

Mâm xôi không phải là thứ quả đa chủng loại. Hiện nay, thức quả này chỉ có một dạng đặc trưng duy nhất. Những dấu hiệu nhận biết phúc bồn tử không hề phức tạp mà trái lại, vô cùng dân dã đúng với hương vị đồng quê. 

Độ sinh trưởng của cây đạt ở mức thường, tuy nhiên cành cây lại có khả năng dài tới vài mét. Phía trên phủ một lớp lông, thân cành chi chít gai nhỏ. Lá mọc dạng kép, trổ khoảng từ 3 tới 5 lá, cuốn ngắn, lớn nhất là lá chét ở giữa. Mép lá xuất hiện răng cưa, nhẵn ở mặt trên nhưng thường có lông ở mặt dưới, đều có gai. 

Hoa trổ thành chùy nhỏ, nằm ở đầu cành hoặc kẽ lá. Quả dạng kép, hình cầu, sản sinh bên trong lá đài, một quả chứa nhiều quả hạch nhỏ. Đến thời kỳ chín, quả có màu đỏ hoặc đen, vị ngọt pha lẫn một chút chua. 

3. Thành phần thuộc tính của phúc bồn tử

Nhiều nghiên cứu khoa học đã phát hiện ra rằng, trong một trái phúc bồn tử hàm chứa khá nhiều thành phần quan trọng. Chứng minh cho điều này, các nhà khoa học công bố:

• Nhân tố cấu thành đầu tiên và cũng là quan trọng nhất- axit ellagic. Đây là một chất rất có lợi cho cơ thể con người, có khả năng chống lại quá trình oxy hóa. Nếu so sánh, công dụng của nó cao hơn quả dâu tây khoảng 50%, gần như gấp 10 lần trái cà chua và 3 lần cho một trái kiwi.
• Khôngnhững thế, mâm xôi cũng chứa nhiều hợp chất flavonoid, bao gồm anthocyanin, kaempferol và quercetin. Bên cạnh đó, quả cung cấp lượng lớn dưỡng chất có lợi như vitamin C, vitamin K, vitamin E, mangan, Mg,…

4. Tác dụng

4.1. Kháng viêm, tăng cường hệ miễn dịch, làm đẹp da

Trong trái phúc bồn tử hàm chứa chất flavonoid với một lượng rất lớn. Nhờ đó, loại quả này có thể kháng lại vi khuẩn, cũng như tiêu viêm, hạ áp hay chống dị ứng. 

Ngoài ra, quả mâm xôi với lượng vitamin E, carotenoid cao nên hoàn toàn có khả năng giải quyết vấn đề về dị ứng, thải độc lẫn bảo vệ da khỏi tác hại từ tia cực tím. 

Sử dụng loại quả này thường xuyên được cho rằng sẽ giảm thiểu các vết thâm nám trên da, tăng độ đàn hồi, kích thích sản sinh các tế bào collagen mới, là tiền đề cho một làn da sáng, đồng thời thoát khỏi nỗi ám ảnh về sự rụng tóc và bạc tóc.

4.2. Giúp sáng mắt, tăng cường trí nhớ

Với những thành phần tiêu biểu là chất chống oxy hóa, phúc bồn tử có tác dụng rất tích cực cho sự ngăn ngừa quá trình oxy hóa võng mạc và loại trừ những yếu tố có thể gây hại đến võng mạc. 

Bởi lý do này, không có gì ngạc nhiên khi mâm xôi luôn là nhân tố cấu thành quen thuộc trong các loại thuốc bảo vệ và nâng cao khả năng thị lực. Ngoài ra, quả cũng là một lựa chọn tốt cho những ai cần tăng khả năng tư duy não bộ. 

4.3. Bổ thận, trợ dương

Phúc bồn tử từ lâu đã được biết đến với khả năng cải thiện vi tuần hoàn ở dương vật, hỗ trợ sự kích thích dây thần kinh hưng phấn ở dương vật. Bởi nguyên do này, quả có tác dụng tích cực đối với những trường hợp liệt dương hay suy giảm ham muốn. Quả mâm xôi cũng được dùng như một phương thuốc giúp điều trị chứng tiểu nhiều, tiểu rắt; ngăn ngừa chứng bạc tóc sớm hoặc béo phì.

4.4. Cải thiện hệ tiêu hóa

Trong một quả mâm xôi có chứa lượng rất lớn chất xơ, được xếp vào hàng nhất nhì khi so với những loại trái cây khác. Một lượng mâm xôi bằng nắm tay được cho là chứa khoảng 8g chất xơ. Dựa theo những gì chuyên gia phát biểu về dinh dưỡng, lượng chất xơ mỗi người cần có trong một ngày là 25g để có thể giữ được độ cân bằng cho hệ tiêu hóa. Hơn nữa, chất xơ còn là thành phần quan trọng giúp nâng cao sức khỏe, giảm thiểu lượng cholesterol tồn tại trong máu.

4.5. Giúp xương cứng cáp

Lượng mangan chứa trong trái phúc bồn tử là thành phần quan trọng đảm bảo một sức khỏe tốt. Ngoài ra, với hàm lượng vitamin B9 và axit folic, đây là loại quả được khuyến cáo nên sử dụng đối với phụ nữ mang thai.

Khi thường xuyên dùng quả mâm xôi, người mẹ có thể giảm thiểu được nguy cơ sinh non, suy dinh dưỡng bào thai hoặc thai nhi khuyết tật.

5. Lưu ý khi sử dụng

5.1. Đối tượng sử dụng

Công dụng tuyệt vời của trái phúc bồn tử quả thật có thể khiến ta xếp chúng vào hàng những loại trái cây nên dùng nhất. Tuy vậy, song song với mặt ích lợi, loại quả này cũng có một vài lưu ý trong quá trình sử dụng. 

Một thành phần đáng lưu ý trong quả mâm xôi đó là oxalat- chất mà nếu như ăn nhiều có khả năng cao sẽ bị kết tinh sỏi thận. Do vậy, những đối tượng đã có sỏi ở thận, bàng quang hoặc túi mật không được khuyến khích dùng loại quả này.

Oxalat còn tham dự vào khả năng hạn chế sự hấp thu canxi của cơ thể, là điều nên tránh đối với những người có bộ máy tiêu hóa kém. 

Để quá trình sử dụng phúc bồn tử đạt được hiệu quả thuận lợi nhất, hãy tham khảo ý kiến chuyên gia hoặc bác sĩ chuyên môn trước khi dùng. 

5.2. Các dạng chế biến quả mâm xôi

* Dạng bột nhuyễn

Có thể chế ra thuốc dạng bột nhuyễn bằng cách xay mịn quả mâm xôi còn khô. Phương thuốc này được chỉ định uống 3 lần một ngày, mỗi lần chỉ nên uống lượng nhỏ bằng một muỗng. Để đạt hiệu quả tốt nhất, ngậm thuốc vào miệng cho tới khi tan rồi súc miệng bằng nước thường.
* Dạng mứt

Trái phúc bồn tử có thể sử dụng để làm thành mứt đông, đây là món ăn phổ biến tại nhiều nước trên thế giới. Loại mứt này được dùng kèm với bơ hạnh nhân hoặc bơ đậu phộng, theo cách phết chúng lên bánh mì làm thành món sandwich cổ điển (hay còn gọi là món PB&J theo Bắc Mỹ). 

* Ngâm rượu

Sơ chế sạch trái phúc bồn tử trước khi dùng, phơi cho nước ráo rồi cho phần nguyên liệu này vào bình ngâm, cho thêm đường vào sau đó quấy đều. Ủ tầm 590 ngày cho tới khi lên men. 

Nghiền nát phần mâm xôi đã lên men, đổ vào bình thủy tinh sạch. Đổ thêm rượu đã chuẩn bị sẵn vào bình, ngâm thêm một khoảng thời gian tầm 50 ngày trước khi chính thức sử dụng.  

Phương thuốc này nên uống với liều lượng mỗi ngày 20 – 30ml, dùng hai lần trong ngày.

Phúc bồn tử là loại trái cây không những có giá trị dinh dưỡng cao mà còn là gương mặt quen thuộc thường xuất hiện trong các bài thuốc trị bệnh. Đây là thức quả hàng đầu trong giới trái cây tự nhiên,  công dụng tuyệt vời của nó vô cùng xứng đáng với danh xưng mỹ miều “siêu thực phẩm”. Trên đây là một cái nhìn tổng quan về quả mâm xôi, với mong muốn độc giả sau khi đọc bài có thể hiểu rõ cũng như cân nhắc loại quả này trong lần mua trái cây tiếp theo nhé.